Holter Ρυθμού

Το Holter ρυθμού (ή Holter καρδιάς) αναφέρεται στη συνεχή καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, συνήθως για ένα 24ωρο (αν και μπορεί να είναι 48ωρο ή μέχρι και 7 ημέρες) σε συνθήκες αντιπροσωπευτικές για ένα τυπικό 24ωρο (ή 48ωρο κ.λπ.) του ασθενούς, μέσω χρήσης ειδικού εξοπλισμού. Με τον τρόπο αυτό ο καρδιολόγος μπορεί να ανιχνεύσει διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, δεδομένου ότι οι διαταραχές αυτές είναι συνήθως παροδικές και το ηλεκτροκαρδιογράφημα που γίνεται στους ασθενείς, τις περισσότερες φορές είναι φυσιολογικό.

Η εξέταση πραγματοποιείται με μια φορητή συσκευή η οποία τοποθετείται στη μέση ή στο λαιμό του ασθενούς. Πρόκειται για μια πολύ μικρή συσκευή, βάρους λίγων γραμμαρίων, που φέρει 5 - 7 καλώδια που καταλήγουν σε αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια, τα οποία τοποθετούνται σε καθορισμένες θέσεις του θώρακα. Ο προγραμματισμός και η τοποθέτηση του Holter ρυθμού είναι μια απλή διαδικασία που διαρκεί μερικά λεπτά. Ο εξεταζόμενος φέρει τη συσκευή (συνήθως εντός μιας μικρής θήκης) για ένα 24ωρο (ή 48ωρο κ.λπ.), ενώ επιτελεί τις συνήθεις καθημερινές του δραστηριότητες.

Μετά την πάροδο του προκαθορισμένου χρονικού διαστήματος η συσκευή αποσυνδέεται από τον ασθενή και η καταγραφή μεταφέρεται σε υπολογιστή, όπου αναλύονται τα αποτελέσματα με τη χρήση ειδικού λογισμικού.

Αν και δεν απαιτείται κάποια ειδική προετοιμασία για την εξέταση καλό είναι να φορέσετε ρούχα άνετα, που δεν σας εφαρμόζουν στενά. Η συσκευή θα τοποθετηθεί κάτω από την μπλούζα σας. Επίσης, είναι σημαντικό να αποφύγετε να φορέσετε κοσμήματα ή άλλα μεταλλικά αντικείμενα, γιατί μπορεί να προκαλέσουν παράσιτα κατά την καταγραφή.

Αν είστε ιδιαίτερα δασύτριχος ο καρδιολόγος σας θα σας ζητήσει να ξυρίσετε το στήθος σας στα συγκεκριμένα σημεία που τοποθετούνται τα αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια.

• Ο καρδιολόγος είναι πιθανό να σας ζητήσει λεπτομέρειες σχετικά με τις δραστηριότητές σας για το χρονικό διάστημα που φέρατε το Holter, ιδίως στην περίπτωση που ανευρεθούν ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλοιώσεις. Κρατήστε λοιπόν ένα γραπτό ημερολόγιο για όλα τα συμπτώματα, όπως πόνο στο στήθος, αλλαγές στον καρδιακό παλμό και ζάλη, την ώρα που εμφανίστηκαν και τι κάνατε εκείνη τη στιγμή. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται πιο εύκολη η συσχέτιση των συμπτωμάτων με τα ευρήματα στο Holter και μπορεί να τεθεί πιο εύκολα η διάγνωση. 

• Κατά τη διάρκεια του ύπνου, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να μείνετε σε ύπτια θέση (ανάσκελα), με τη συσκευή τοποθετημένη στο πλάι σας, για καλύτερη ποιότητα καταγραφής.

• Για όσο χρονικό διάστημα φέρετε το Holter ρυθμού δεν μπορείτε να κάνετε μπάνιο.

• Σε περίπτωση που κάποιο από τα αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια αφαιρεθεί, προσπαθήστε να το επανατοποθετήσετε. Εάν δεν είναι εφικτό, επικοινωνήστε με τον καρδιολόγο σας. 

• Αποφύγετε τη χρήση ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας ή ξυριστικής μηχανής, διότι μπορεί να προκληθούν παράσιτα.

• Καλό είναι το κινητό τηλέφωνο να βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου όταν ο ασθενής δεν το χρησιμοποιεί (η χρήση του κινητού όμως δεν απαγορεύεται).
• Αν και μπορείτε να ακολουθήσετε την καθημερινή σας ρουτίνα (αυτός άλλωστε είναι και ένας από τους βασικούς στόχους της εξέτασης), αυτό δεν ισχύει και για το τρέξιμο και τη γυμναστική, γιατί οι δραστηριότητες αυτές αυξάνουν τα παράσιτα και η εφίδρωση μειώνει την πρόσφυση των αυτοκόλλητων στο δέρμα, οπότε υπάρχει πιθανότητα κακής ποιοτικά καταγραφής καθόλη την υπόλοιπη διάρκεια της εξέτασης. Μπορείτε όμως να βγείτε βόλτα και να περπατήσετε ακόμη και γρήγορα.

Πολλά καρδιολογικά προβλήματα, όπως παροδικές διαταραχές του ρυθμού ή επεισόδια σιωπηλής ισχαιμίας, μπορεί να αποκαλυφθούν μόνο κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως είναι η άσκηση, η εργασία, το φαγητό, αγχώδεις καταστάσεις ή ακόμη και στον ύπνο. Αυτή ακριβώς είναι και η χρησιμότητα του holter ρυθμού, αφού παρακολουθεί τον καρδιακό ρυθμό του εξεταζόμενου καθόλη τη διάρκεια του 24ώρου. Πιο συγκεκριμένα ο καρδιολόγος τοποθετεί το Holter ρυθμού:

• Σε ασθενείς που εμφανίζουν συγκοπτικά επεισόδια (απώλεια συνείδησης είτε από απότομη είτε από σταδιακή αλλά συνεχή μείωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο λόγω χαμηλής καρδιακής παροχής). Ο ρόλος του Holter ρυθμού είναι να εντοπιστούν βραδυαρρυθμίες ή ταχυαρρυθμίες που μπορεί να προκαλούν την εμφάνιση συγκοπής.
• Σε ασθενείς με αναφερόμενο αίσθημα παλμών (έντονος χτύπος στο πρόσθιο μέρος του θώρακα). Αυτή είναι και η πιο συχνή ένδειξη για Holter ρυθμού και ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους αναπτύχθηκε αρχικά η μέθοδος. Έως και το 20% των περιπατητικών ασθενών παρουσιάζουν αίσθημα παλμών και οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν καλοήθεις αιτίες. Το λεπτομερές ιστορικό, η κλινική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι επαρκή να θέσουν τη διάγνωση σε έως και το ένα τρίτο των ασθενών με αίσθημα παλμών. Στους υπόλοιπους ενδείκνυται το Holter ρυθμού για τη διερεύνηση παρουσίας αρρυθμιών. Με το Holter ρυθμού μπορούμε να καταγράψουμε από μία αθώα εκτακτοσυστολική αρρυθμία (παρουσία εκτάκτων συστολών), έως μια πιο επικίνδυνη αρρυθμία που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση και θεραπεία (π.χ. κολπική μαρμαρυγή).
• Σε ασθενείς για τη διερεύνηση αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. 25% των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων παραμένουν ανεξήγητα μετά από μια αρχική εμπεριστατωμένη αξιολόγηση που περιλαμβάνει ηλεκτροκαρδιογράφημα και παρακολούθηση τηλεμετρίας στο νοσοκομείο καθώς και πλήρη νευρολογική εκτίμηση, είναι δηλαδή «κρυπτογενή» εγκεφαλικά επεισόδια. Περίπου το 20% των «κρυπτογενών» εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται  σε  υποκλινικά επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής (που δεν γίνονται αντιληπτά από τον ασθενή). Το Holter ρυθμού μπορεί να ανακαλύψει αυτά τα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής ώστε να λάβει ο ασθενής την κατάλληλη θεραπεία.
• Σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιαρρυθμικά ή/και βραδυκαρδιακά φαρμάκα προκειμένου να γίνει έλεγχος της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας τους. Ανάλογα με τα αποτελέσματα του Ηοlter ρυθμού μπορεί να χρειαστεί να τροποποιήσουμε την αντιαρρυθμική ή βραδυκαρδιακή αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής, με στόχο τη βελτιστοποίηση της θεραπείας. 
• Σε ασθενείς που έχουν περάσει έμφραγμα του μυοκαρδίου, πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια ή  έχουν χειρουργηθεί λόγω συγγενούς καρδιοπάθειας σε παιδική ηλικία. Το Holter ρυθμού στις  περιπτώσεις αυτές συμβάλλει στην πρόληψη του αιφνιδίου θανάτου, αφού μπορεί να εντοπίσει επεισόδια επικίνδυνων για τη ζωή αρρυθμιών.
• Σε διερεύνηση ασθενών με υποψία στεφανιαίας νόσου. Η πλειονότητα των ισχαιμικών επεισοδίων σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο είναι ασυμπτωματικά και επομένως η ηλεκτροκαρδιογραφική παρακολούθηση, που πραγματοποιείται  με το Holter ρυθμού, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό της σοβαρότητας της ισχαιμίας κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων. Η εύρεση ισχαιμικών ενδείξεων κατά την εξέταση είναι αξιόπιστο εύρημα. Παρόλα αυτά, στην περίπτωση που δεν εντοπιστεί ισχαιμία δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο ασθενής είναι υγιής. Αν υπάρχει ισχυρή υποψία στεφανιαίας νόσου γίνεται διαστρωμάτωση κινδύνου του ασθενούς και στη συνέχεια επιλέγεται από τον καρδιολόγο η κατάλληλη εξέταση για τη διερεύνησή του (π.χ. τεστ κοπώσεως).

Το holter ρυθμού ερμηνεύεται από τον καρδιολόγο και τα αποτελέσματα της εξέτασης συγκρίνονται με τα συμπτώματα που ανέφερε ο εξεταζόμενος. Η απλή αυτοματοποιημένη καταγραφή χωρίς την απαραίτητη ανάλυση από καρδιολόγο οδηγεί συχνά σε λανθασμένα συμπεράσματα. Ο καρδιολόγος αναλύει λοιπόν προσεκτικά την καταγραφή για τυχόν παρουσία διαταραχών καρδιακού ρυθμού (όπως μεγάλη βραδυκαρδία ή καρδιακές παύσεις) στις οποίες πιθανόν να οφείλονται τα συμπτώματα των ασθενών. Ο εντοπισμός κολπικής μαρμαρυγής ή κοιλιακών αρρυθμιών έχει μεγάλη σημασία για την πρόγνωση των ασθενών και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Θα λάβετε τα αποτελέσματα της εξέτασης μερικές ημέρες μετά την ολοκλήρωσή της.
Όλα τα δεδομένα του holter ρυθμού φυλάσσονται ηλεκτρονικά στον ιατρικό σας φάκελο για μελλοντική αναφορά.

• Μερικοί ασθενείς δεν μπορούν να ανεχθούν το Holter για το προκαθορισμένο χρονικό διάστημα.
• Η ποιότητα καταγραφής του ηλεκτροκαρδιογραφήματος μπορεί να μην είναι η επιθυμητή. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί επανάληψη της εξέτασης.
• Η εξέταση μπορεί να είναι μη διαγνωστική (δηλαδή να μην εμφανιστεί η ενδεχόμενη αρρυθμία στην περίοδο καταγραφής). Ο καρδιολόγος μπορεί τότε να προτείνει την επανάληψή της σε άλλη στιγμή ή και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η διαγνωστική απόδοση του Holter ρυθμού μπορεί να αυξηθεί όταν η καταγραφή πραγματοποιηθεί σε μέρες και συνθήκες που ο ασθενής έχει παρατηρήσει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχει συμπτώματα όπως, π.χ. τοποθέτηση στην εργασία σε καθημερινή ημέρα έναντι τοποθέτησης στο σπίτι κατά το Σαββατοκύριακο.
• Περιστασιακά μπορεί να εμφανιστεί τοπικός ερεθισμός που προκαλείται από τη γέλη του ηλεκτροδίου.
• Σε περίπτωση που υπάρχει η υποψία ότι κάποια αρρυθμία εκλύεται κατά την άσκηση, τότε εξέταση εκλογής είναι το τεστ κοπώσεως, επειδή όπως προαναφέρθηκε το τρέξιμο και η γυμναστική μειώνουν την ποιότητα καταγραφής του Holter ρυθμού.