Εργομετρία

Εργομετρία είναι η αξιολόγηση της φυσικής κατάστασης του ανθρώπινου οργανισμού κατά τη διάρκεια της άσκησης. Κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας παίρνουμε σημαντικές πληροφορίες για τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων κατά την άσκηση. Χρησιμοποιείται σε αθλητές, σε αθλούμενους, σε υγιή άτομα, αλλά και σε ασθενείς οι οποίοι επιθυμούν (ή και σε κάποιες περιπτώσεις, όπως σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, μπορεί να είναι απαραίτητο) να έχουν μία ολοκληρωμένη εικόνα της φυσικής τους κατάστασης.

Πριν από τη διενέργεια της εργομετρίας γίνεται λήψη ιατρικού ιστορικού και ενδελεχής κλινική εξέταση. Ο καρδιολόγος αφού σας εξηγήσει αναλυτικά τη διαδικασία και απαντήσει σε οποιαδήποτε απορία σας θα σας ζητήσει τη γραπτή σας συγκατάθεση για την τέλεση της δοκιμασίας.

Η δοκιμασία διενεργείται σε εργομετρικό ποδήλατο και καταγράφονται μετρήσεις από το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό σύστημα. Ουσιαστικά είναι ένα πιο ειδικό τεστ κοπώσεως, όπου ο εξεταζόμενος φοράει μια μάσκα ανάλυσης εισπνεόμενων και εκπνεόμενων αναπνευστικών αερίων και μέσω ειδικής συσκευής προσδιορίζεται η μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου (VO2max, ml/Kg/min) κατά την άσκηση. Η τιμή αυτή εκφράζει την καρδιοαναπνευστική λειτουργική ικανότητα του εξεταζόμενου. Η εργομετρία απαιτεί την παρουσία καρδιολόγου (ή άλλου εξειδικευμένου ιατρού) καθώς και τη διαθεσιμότητα εξοπλισμού καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης, όπως προβλέπουν οι σχετικοί νόμοι και κανονισμοί.

Ανάλογα με τον εξεταζόμενο επιλέγεται ένας από τους παρακάτω τρόπους άσκησης:

• Μέγιστη προσπάθεια (VO2max)
  Ο εξεταζόμενος κάνει μία προοδευτικά αυξανόμενη προσπάθεια στο εργομετρικό ποδήλατο που φτάνει μέχρι το μέγιστο (εξάντληση), ενώ παράλληλα μετριούνται όλοι οι απαραίτητοι καρδιοαναπνευστικοί δείκτες. Η μέγιστη τιμή πρόσληψης οξυγόνου κατά την άσκηση (VO2max, ml/Kg/min) μετράει ουσιαστικά την καρδιοαναπνευστική αντοχή του εξεταζόμενου.

• Υπομέγιστη προσπάθεια (sub-max VΟ2)
  Ο εξεταζόμενος κάνει μία προοδευτικά αυξανόμενη προσπάθεια στο εργομετρικό ποδήλατο που φτάνει μέχρι την ασφαλή τιμή του 80-85% της μέγιστης εκτιμώμενης καρδιακής συχνότητας, ενώ παράλληλα μετριούνται όλοι οι απαραίτητοι καρδιοαναπνευστικοί δείκτες. Στην περίπτωση αυτή, η VO2max υπολογίζεται με μαθηματικό τύπο για την αποφυγή επικίνδυνων καταστάσεων (π.χ. αρρυθμίες) για τον εξεταζόμενο.

1. Αρτηριακή πίεση, καρδιακή συχνότητα και ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας, κοπώσεως και αποκατάστασης
2. Μεταβολικές παράμετροι, όπως κατανάλωση οξυγόνου (VO2), αναερόβιο κατώφλι (AT)
3. Θερμιδική κατανάλωση κατά την άσκηση
4. Πραγματική μέτρηση της δυνατότητας άσκησης και των μεταβολικών ισοδυνάμων (METs). Ένα μεταβολικό ισοδύναμο (ΜΕΤ) ορίζεται ως η ποσότητα οξυγόνου που καταναλώνεται κατά την ηρεμία και είναι ίση με 3,5 ml O2 ανά kg σωματικού βάρους ανά λεπτό. Τα μεταβολικά ισοδύναμα, λοιπόν, καταδεικνύουν πόση ενέργεια δαπανάται κατά τη διάρκεια της άσκησης, με την έντονη άσκηση να αντιστοιχεί σε περισσότερα METs.

Ιδανικά η εργομετρία θα πρέπει να αξιολογείται μαζί με τη μέτρηση βασικού μεταβολισμού.

Για να διασφαλίσουμε τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια και αξιοπιστία της δοκιμασίας, ιδανικά θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Θα πρέπει να μην καταναλώσετε φαγητό, ποτό και να μην καπνίσετε για τουλάχιστον 3 ώρες πριν την εξέταση. Το ίδιο ισχύει και για τα καφεϊνούχα ροφήματα. Αυτά περιλαμβάνουν τον καφέ, το τσάι, τη σοκολάτα καθώς και αναλγητικά που περιέχουν καφεΐνη.
• Δεν θα πρέπει να κάνετε πολύωρη νηστεία πριν την εξέταση, διότι θα μειωθεί σημαντικά η ικανότητά σας για άσκηση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη προκειμένου να αποφύγουμε τυχόν υπογλυκαιμία.
• Μπορείτε να πιείτε νερό.
• Θα πρέπει να φορέσετε άνετα ρούχα (π.χ. φόρμες) και αθλητικά παπούτσια.
• Θα σας ζητηθεί να ξυρίσετε την περιοχή του θώρακα που θα τοποθετηθούν τα ηλεκτρόδια για την καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος.
• Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε κρέμα σώματος την ημέρα του τεστ κοπώσεως γιατί επηρεάζει την ποιότητα καταγραφής του ηλεκτροκαρδιογραφήματος.\
• Μετά από συνεννόηση με τον καρδιολόγο σας υπάρχει η πιθανότητα να σας ζητηθεί να διακόψετε τα καρδιολογικά φάρμακα που επηρεάζουν το αποτέλεσμα ή την αξιολόγηση της δοκιμασίας (π.χ. β-αναστολείς, ανταγωνιστές ασβεστίου, νιτρώδη). Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν πρέπει να σταματήσετε μόνος/η σας κάποιο από τα φάρμακα που λαμβάνετε. Θα πρέπει, τέλος, να ενημερώσετε τον καρδιολόγο σας σε περίπτωση που έχετε λάβει κάποιο δισκίο για στυτική δυσλειτουργία (π.χ. Viagra, Cialis, Levitra) τις τελευταίες 24 έως 48 ώρες.

Η εξέταση είναι ασφαλής με σπάνια ανεπιθύμητα συμβάντα τα οποία συμβαίνουν σε ποσοστά ίδια με αυτά του τεστ κοπώσεως. Πιο συγκεκριμένα, η πιθανότητα θανάτου είναι μικρότερη από 1 στα 10.000 περιστατικά, ενώ η πιθανότητα εμφάνισης αρρυθμιών επικίνδυνων για τη ζωή περίπου 5 ανά 10.000 περιστατικά. Για το λόγο αυτό ο καρδιολόγος θα σας παρακολουθεί στενά καθόλη τη διάρκεια της εξέτασης και είναι σε θέση να αντιμετωπίσει οτιδήποτε συμβεί κατά τη διάρκεια αυτής.